Çelik yapılarda montaj işlemi inşaat sürecini kısaltan ve maliyeti de azaltan önemli bir uygulamadır. Klasik betonarme yapılardan ziyade çelik yapılarda 6 adımlı montaj aşamaları uygulanır. Bu da çelik yapıların yerinde yapılması ve daha sonra montajlanması anlamına gelir. Bu sayede hem zamandan tasarruf edilir hem de para tasarrufu sağlanmış olur. Oldukça hızlı ve az masraflı bir işlemdir. Nakliye fiyatlarının da önüne geçilir. Sürekli inşaat alanına malzemelerin taşınmasına gerek yoktur.
Bu, bileşenleri oluşturmak için Ortak Projeye uygun olarak fabrikada üretilen yapısal çelik bileşenlerin yerinde montajı gereklidir. Genellikle bu montaj esnasında cıvatalı rijit üç yollu montaj tekniği kullanılır.
Bu montaj aşamasın da az da olsa sadece cıvatalar, saplamalar veya pim bağlantıları kullanılabilir. Bununla birlikte, entegre bir çözüm bulunmadığı sürece, kaynaklar saha koşullarında uygulanamaz. Çelik bağlantılarda ne tür bağlantıların kullanılacağını bu yazıda daha detaylı inceleyebilirsiniz.
Montajın doğru bir şekilde yapılabilmesi için bir algoritma oluşturulmalı ve montaj, üretim planlamasının başlangıcından itibaren takip edilmelidir. Sahaya gelecek malzemeler, taşıma aşaması da dahil olmak üzere montaj sırasına veya türüne göre ayrılacak ve dış koşullar nedeniyle ve yükleme sırasında ıskartaya çıkmayacak şekilde numaralandırılacaktır. Bu montajların numaralandırılması imalat aşamasında soğuk kaynak olarak da yapılabilmektedir.
Maliyet, teslim süresi ve projenin kalitesi gibi faktörlere dikkat göstermek için işin programı ve planlaması tasarımın ilk aşamalarından itibaren dikkate alınmalıdır.
İş planı geliştirilirken üretim sırası, tasarım öğeleri, üretilebilirlik analizi, montaj sırası, sevkiyat programı gibi hususlara yer verilmelidir. Üretim sırası oldukça önemlidir çünkü bu aşamada doğru sıralama belirlenemezse büyük bir zaman kaybı yaşanabilir. Bu zaman kaybını önlemek için bu sıralama öncelik alınmalıdır.
Tasarım sürecinde yürürlükte olan yönetmelik ve şartnamelere uyularak başından itibaren tasarım aşamasında montaj gerçekleştirilmelidir. Mümkünse diyagonal gibi unsurların toleranslarının birkaç milimetre daha büyük olduğu düşünülmeli veya yarıklı delikler kullanılmalıdır. Tasarım aşamasında kat sayısı, katlar arası bağlantı ve geçişler, binadaki açıklıklar ve vinç programı önceden belirlenmelidir.
Çelik yapılarda montaj sırasını dikkate alan planlı bir üretim programının yapısal çelik için en önemli kriter olduğu söylenebilir. Bunu iyi yönetmek Montaj sırasındaki zaman kayıplarını önleyecektir. Aynı zamanda bu montajın daha kolay bir şekilde yürütülebilmesini sağlamaktadır. Birçok maliyetten size tasarruf sağlayabileceği gibi zaman kayıplarını da önleyecektir.
Saha yerleşimine ait program, şantiyeye inen monte edilecek malzemeler ebatları ve montaj sırasına göre düzenlemesi, kullanılacak vinç ya da vinçlerin kapasitesi ve şantiyedeki alanı, depolama gibi konular önceden çalışılmalı ve planlanmalıdır.
Ana ve yardımcı vinçlerin sayısı ve yeri, montajın kurulması için geçen süre, vincin taşınması ve tutulması için geçen süre, toplam parçalar, toplam çalışma süresi arasındaki olası sorunlar ele alınarak belirlenmelidir. Malzeme depolama alanı, mümkün olduğunca kısa veya bir saha taşıma noktası olarak tanımlanmalıdır.
Kuruluma başlamadan önce, sörveyör mümkünse ankrajların konumunu kontrol etmelidir. Varsa, çapa kusurları montaj başlamadan önce düzeltilmelidir. Ankrajlarda betonlama sırasında oluşan parçalar temizlenmelidir.
Cıvatalar, yapının sağlam bir parçası oluşana kadar tam olarak sıkılmamalıdır. Özellikle Öngerilmeli cıvata gruplarının sıkılması sonuna kadar bırakılmalıdır. Sıkma işlemi en zor kısımdan başlanarak yapılmalıdır. Her grup montajından sonra, bir sonraki adıma geçmeden önce hataları düzelterek parçaların paralelliği ve dikliği kontrol edilmelidir.
Montaj sırasında en çok kullanılan şantiye ekipmanları yatay ve dikey taşıma elemanları, vinçler, hareketli ve/veya sabit platformlardır. Bu cihazlar için rutin bakım ve güvenlik önlemleri her seferinde gözden geçirilmelidir. Vincin konumu ve kapasitesi ile kaldırma açısı önceden hesaplanmalıdır. Bu vinçler gerekmedikçe zeminlere yerleştirilmemelidir. Ek olarak ve hepsinden önemlisi, bina tasarım mühendisinden onay alınmalıdır.
Kule vinç diğer vinç türlerine göre daha az yük kaldırsa da geniş bir alanı süpürebilmeleri ve hızlı montaj yapabilmeleri bir avantajdır. Kule vinçler kurulurken, konum ve yükseklikte çarpışmayacak şekilde planlanmalıdır. Katlar arası trapez paneller, mobilya tertibatları, özel ekipmanlar gibi sonradan montajı yapılacak parçaların taşınması ve belirlenen alanda depolanması için bir iş programı hazırlanmalıdır.